Στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε η Κίνηση Πολιτών waste.gr με θέμα «Αλήθειες για την διαχείριση των απορριμμάτων», ο Γεράσιμος Λυμπεράτος αναφέρθηκε αναλυτικά στην εμπειρία και τα συμπεράσματα από την πιλοτική διαχείριση των βιοαποβλήτων στο Δήμο Χαλανδρίου.
Ο Γερ. Λυμπεράτος είναι χημικός μηχανικός, καθηγητής του ΕΜΠ και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Χαλανδρίου.
Κρατώ, επιγραμματικά, ως σημαντικά την εμπειρία της συλλογής του καφέ κάδου, την έμφαση στην ενημέρωση και την Διαλογή στην Πηγή και τις τρεις προοπτικές στην αξιοποίηση των βιοαποβλήτων ως προτάσεις απέναντι στη λογική των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ).
Επίσης τη θέση του απέναντι στον νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), χαρακτηρίζοντας ως θετική την έμφαση του νέου ΕΣΔΑ στη διαχείριση των βιοαποβλήτων και ως αρνητική την επιμονή στις ΜΕΑ, την καύση και τις ΣΔΙΤ.
Διαβάστε εδώ την τοποθέτηση του Γεράσιμου Λυμπεράτου:
«Στο Δήμο Χαλανδρίου μιλάμε για ένα Δήμο απ’ τους 66 που έχει η Αττική, γύρω στους 100.000 κατοίκους, παράγοντας περίπου 35.000 τόνους απορρίμματα το χρόνο, ένας από τους μεγαλύτερους δηλαδή δήμους του Λεκανοπεδίου. Η δική μας διοίκηση ξεκίνησε το ’15 με το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης, αναγνωρίζοντας ότι κάτι πρέπει να γίνει στο θέμα Διαλογή στην Πηγή, γιατί ασφαλώς δεν ήταν ικανοποιητική η κατάσταση. Θεωρούσαμε ότι ο αριθμός των πράσινων κάδων ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των μπλε και αυτό ήτανε ανάποδο. Ξεκινήσαμε λοιπόν με ένα νέο σχεδιασμό να μειώσουμε τον πράσινο κάδο και να αυξήσουμε τον μπλε κάδο προσθέτοντας ένα νέο ρεύμα, τον κίτρινο κάδο, για χαρτί – χαρτόνι. Σε επίπεδο όλου του Δήμου. Έτσι, μετά από ένα χρονικό διάστημα 4-5 χρόνια έχει μεταλλαχτεί η ισορροπία των κάδων, αν θέλετε, έχουμε δηλαδή ίδιο αριθμό κάδων ανακύκλωσης με πράσινους κάδους και θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό. Και βέβαια αυτό συνοδεύτηκε και από αντίστοιχη καμπάνια όλα αυτά τα χρόνια.
Το πιο σημαντικό όμως ίσως και πιο ενδιαφέρον, παίρνοντας και τη σκυτάλη από αυτά που είπε ο Αντώνης ο Μαυρόπουλος για τα βιοαπόβλητα, ήταν η προσπάθεια μας να κάνουμε κάτι με τα βιοαπόβλητα, τα οποία αποτελούν περίπου 40% του συνόλου, 40-45% του συνόλου των απορριμμάτων και τα οποία μέχρι εκείνο το σημείο κανένας δεν τα αξιοποιούσε με έναν συστηματικό τρόπο. Το κλειδί λοιπόν εδώ πιστεύουμε ότι είναι η Διαλογή στην Πηγή των βιοαποβλήτων ακριβώς και η αξιοποίησή τους. Είχαμε λοιπόν από την αρχή ένα τέτοιο πλάνο για το 40 με 45% των απορριμμάτων συνολικά, κι εκείνο που κάναμε ήτανε, ότι ήμασταν αρκετά τυχεροί να πάρουμε ένα πολύ ωραίο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα το “HORIZON 2020”, το wasre4think, το οποίο μας έδωσε τη δυνατότητα να αναπτύξουμε ακριβώς σε επίπεδο ευρωπαϊκό αν θέλετε την λογική της Διαλογής στην Πηγή των βιοαποβλήτων ακολουθούμενη από πραγματική αξιοποίηση, εξετάζοντας όλες τις εναλλακτικές μεθόδους αξιοποίησης των βιοαποβλήτων.
Εκείνο που κάναμε λοιπόν, ξεκινήσαμε στην αρχή με εθελοντές. Τυπώσαμε ένα πολύ μεγάλο αριθμό προσκλήσεων, κάπου 10.000 για όλο το Δήμο, το μοιράσαμε αυτό, προέκυψαν γύρω στους 1000 εθελοντές συνολικά, και σ’ αυτούς τους εθελοντές τους μοιράσαμε φορητό καφέ κάδο των 30 λίτρων, βιοαποδομήσιμες σακούλες από πατάτα, οδηγίες για το τι μπορούν να πετούν μέσα στον καφέ κάδο, και επίσης δίπλα κοντά στο σπίτι τους υπήρχε ένας κάδος λίγο μεγαλύτερος των 120 λίτρων, στον οποίο είχανε πρόσβαση αυτοί, και μόνο αυτοί, με κλειδί. Άρα η λογική εδώ ήτανε ακριβώς ότι: δίνουμε την υποδομή, δίνουμε την ενημέρωση και διασφαλίζουμε ότι μόνο οι πολίτες, οι οποίοι έχουνε την ενημέρωση θα συμμετέχουν στο Πρόγραμμα.
Η οδηγία λοιπόν, που τους δώσαμε, ήταν ότι: μπορεί να πετάτε μέσα οτιδήποτε παράγει η κουζίνα, που δεν είναι υλικό ανακυκλώσιμο, δηλαδή πλαστικό, μέταλλο, γυαλί κλπ, δηλαδή οτιδήποτε έχει να κάνει με την προετοιμασία του φαγητού ή υπολείμματα τροφών, ακόμα και το χαρτί κουζίνας μπορούσε να οδηγηθεί εκεί, και μ’ αυτό τον τρόπο λοιπόν οι δημότες διοχέτευαν μέσα από το σύστημα του καφέ κάδου που αναπτύξαμε σε εθελοντική βάση, όπως σας είπα πιλοτικά, τα βιοαπόβλητα.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι με τρία χρόνια εφαρμογής αυτό, διαπιστώσαμε διαρκώς ότι μια εξαιρετική ποιότητα, πάνω από 98% ήταν η καθαρότητα το υλικού το οποίο μαζεύαμε, ελάχιστη αστοχία δηλαδή και αυτό θεωρούμε ότι το σημαντικό εδώ είναι ότι είχαμε ενημερώσει τους δημότες και ταυτόχρονα είχαμε περιορίσει την πρόσβαση μόνο για τους ενημερωμένους. Άρα μιλάμε για το σύστημα συλλογής. Εκείνο το οποίο είπαμε μετά είναι ότι μπορούμε να το επεκτείνουμε. Κι αυτό πράγματι το κάναμε το Μάρτιο του ’19. Όχι σε εθελοντική βάση πλέον, αλλά σε βάση για όλο τον πληθυσμό, αν θέλετε, τότε σε ένα ολόκληρο δημοτικό διαμέρισμα, στην Αγία Βαρβάρα, που αφορά το 10% του πληθυσμού του Χαλανδρίου, δηλαδή 8.000 κατοίκους. Ενημερώσαμε λοιπόν πάλι, με κλειδί και ενημέρωση. Αυτά τα δύο τα θεωρούμε βασικά, εκ των ων ουκ άνευ, γιατί εκείνο που συμβαίνει δυστυχώς αυτή τη στιγμή είναι, σε παρά πολύ μεγάλο βαθμό, σε όλη τη χώρα είναι μοιράζουμε καφέ κάδους χωρίς ενημέρωση. Χωρίς περιορισμό στο τι πετάει κανείς μέσα και ο κίνδυνος βέβαια δεν είναι άλλος, όχι, και εγώ θεωρώ ότι είναι βεβαιότητα, ότι ο καφέ κάδος δεν θα ‘ναι τίποτα άλλο, παρά ένας εμπλουτισμένος πράσινος κάδος σε βιοαπόβλητα, όπως ακριβώς έχει καταντήσει ο μπλε κάδος να είναι ένας εμπλουτισμένος πράσινος κάδος σε ανακυκλώσιμα. Και μάλιστα όχι και πολύ εμπλουτισμένος, όταν τη στιγμή που στην Αττική έχουμε 63% περίπου υπόλειμμα, αν θέλετε φύρα, στον μπλε κάδο, που δεν απέχει και πολύ από τη…. θέλω να πω ότι η φύρα που έχει εκεί πέρα δεν είναι διαφορετική από τη φύρα που έχεις, αν είχες πράσινο κάδο.
Λοιπόν, τώρα αυτό ήταν το κομμάτι της συλλογής. Και η πρόθεσή μας πλέον είναι να το επεκτείνουμε αυτό σε όλη την πόλη, γιατί πραγματικά σαν σύστημα συλλογής είναι τρομερά αποτελεσματικό. Και σχεδόν σε έξι μήνες καταφέραμε να εκτρέψουμε το 50% των βιοαποβλήτων με στοιχεία και τεκμηρίωση, που κάναμε πολύ αναλυτικά στις κατοικίες και αυτό δείχνει για μας το δρόμο. Τώρα τι θα κάνουμε αυτό το υλικό…
Ε ρ ώ τ η σ η : Ο κάδος είναι κλειστός; και κίνητρα δώσατε στους πολίτες;
Α π ά ν τ η σ η : Όχι, δεν δώσαμε κίνητρα. Θα μιλήσω για τα κίνητρα παρακάτω. Θα σας πω. Η άποψη, η προσωπική η δική μου, είναι ότι τα κίνητρα τα οικονομικά δεν είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Το πιο σημαντικό πράγμα είναι ότι θα διαπιστώσει ο πολίτης ότι δεν τον δουλεύεις. Αυτό αποδείχτηκε και σε μια έρευνα που έγινε στην Ιταλία. Το πιο σημαντικό είναι να ξέρει ο άλλος ότι αυτό το οποίο πετάει, υποτίθεται με διαλογή στην πηγή, για να καταλήξει κάπου, πραγματικά καταλήγει εκεί! Και δεν καταλήγει κάπου αλλού. Αυτό είναι το νούμερο ένα. Ο κόσμος έχει τη νοικοκυροσύνη μέσα του, δεν του αρέσει να πετάει όλα φύρδην μίγδην, αυτό αποδείχτηκε. Δεν είναι κάφροι οι Έλληνες, δηλαδή εγώ ο πιστεύω αυτό το πράγμα, όπως θέλουν να μας παρουσιάσουν κάποιοι, ότι δεν πρόκειται στην Ελλάδα ποτέ να γίνουμε άνθρωποι και κάτι τέτοια. Δεν τα πιστεύω καθόλου.
Άλλωστε το παράδειγμα του Χαλανδρίου αυτό έχει αποδείξει, τη στιγμή που έχουμε καταφέρει στην ανακύκλωση να έχουμε το 79-80% των ανακυκλώσιμων υλικών να καταλήγουν πράγματι στον μπλε ή στον κίτρινο κάδο.
Ε ρ ώ τ η σ η : Είναι κλειστός ο κάδος;
Α π ά ν τ η σ η : Είναι κλειστός και χρειάζεται κλειδί γα να έχει πρόσβαση κανείς σ’ αυτόν.
Λοιπόν, τώρα, τι το κάνουμε αυτό το υλικό. Το υλικό αυτό, φτιάξαμε μια μικρή μονάδα στο Δήμο, όπου κάναμε ξήρανση και τεμαχισμό του υλικού και μ’ αυτό τον τρόπο φτιάχνουμε μια ομογενοποιημένη βιομάζα, ένα υλικό το οποίο το λέμε FORBI, Food Residue Biomass, δηλαδή βιομάζα από υπολείμματα τροφών, και το οποίο δεν μυρίζει καθόλου, έχει μειωθεί πάρα πολύ το βάρος των βιοαποβλήτων γιατί έχεις αφαιρέσει την υγρασία και έχει μειωθεί περίπου τέσσερις φορές, αφαιρέσαμε το ¼ από αυτό που ξεκινάς, είναι ομογενοποιημένο, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις από τι προέρχεται, αν υπάρχει αγγούρι, ντομάτα, κρέας, οτιδήποτε, είναι όλο πλήρως ομογενοποιημένο. Και αυτό μπορεί στη συνέχεια να αξιοποιηθεί.
Εξετάσαμε λοιπόν στο Πολυτεχνείο τους εναλλακτικούς τρόπους που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί αυτό το υλικό. Επιλέξαμε οκτώ διαφορετικούς εναλλακτικούς τρόπους. Δεν θα τους απαριθμήσω τώρα, αλλά θα καταλήξω κατευθείαν να σας πω πού καταλήξαμε ότι είναι τα πιο σημαντικά. Τα πιο σημαντικά θεωρήσαμε ότι είναι τρεις προοπτικές. Η μια είναι η ενίσχυση της κομποστοποίησης των κλαδεμάτων, που μαζεύουμε πάρα πολλά στο Χαλάνδρι και σε πολλούς δήμους της χώρας βέβαια. Έχουμε εδώ 35.000 κμ το χρόνο που μαζεύουμε σε κλαδιά και πράσινο. Λοιπόν, αν αυτά τα κομποστοποιούσε κανείς μόνα τους, θα ήθελε περίπου έξι μήνες για να μπορέσουν να γίνουνε κομπόστ. Προσθέτοντας αναλογία 50-50 το FORBI στα κλαδιά τότε είδαμε ότι μέσα σε 40 μέρες είχε ολοκληρωθεί η κομποστοποίηση και είχε γίνει ένα πάρα πολύ καλό αποτέλεσμα, το οποίο το δώσαμε πίσω στους δημότες, που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Αυτό ήτανε μια προοπτική.
Δεύτερη προοπτική είναι, το FORBI μπορεί κανείς να το πάρει κατευθείαν όπως είναι και να το διαθέσει στην τσιμεντοβιομηχανία σαν εναλλακτικό καύσιμο. Αυτό λοιπόν κάναμε και πήγαμε περίπου οκτώ τόνους στον ΤΙΤΑΝΑ στο Καμάρι και διαπιστώθηκε ότι το υλικό πράγματι αυτό είναι πάρα πολύ κατάλληλο και σωστό για να χρησιμοποιηθεί και σαν καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία.
Η τρίτη προοπτική είναι η πιο ενδιαφέρουσα από όλες, ότι σε μια πιλοτική μονάδα που κατασκευάσαμε στο Πολυτεχνείο, φτιάξαμε βιοαέριο από αυτό το υλικό. Το βιοαέριο το αναβαθμίσαμε και στη συνέχεια το χρησιμοποιήσαμε για να κινήσει τα απορριμματοφόρα του Δήμου, τα οποία τα μετατρέψαμε. Είχαμε δύο απορριμματοφόρα στο Πρόγραμμα, ένα ήτανε πετρελαιοκίνητο, ένα βενζινοκίνητο. Τα μετατρέψαμε να κινούνται με βιοαέριο, το οποίο είναι καθαρό μεθάνιο συμπιεσμένο. Δηλαδή συμπιεσμένο φυσικό αέριο, αλλά βιολογικής προέλευσης. Λοιπόν, το οποίο έχει εξαιρετικές επιδόσεις και αυτό μετά δείχνει ένα τρόπο. Τώρα με βάση όλα αυτά, έχουμε φτιάξει ένα συνολικό πρόγραμμα, ένα συνολικό σχεδιασμό για το πώς θα μπορούσε κανείς στο Δήμο μας, χωρίς να χρησιμοποιεί καθόλου προσθήκες νερού, χωρίς ενέργεια, να μπορέσει να κάνει όλη την αξιοποίηση αυτή και μάλιστα υπάρχει και μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική, η οποία ενδεχομένως ανοίγεται, να φτιάξει κανείς και κάποια ενεργειακή κοινότητα με βάση τα βιοαπόβλητα. Οπότε αυτό σχετίζεται και με την ανταποδοτικότητα που ανέφερες Σπύρο. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική αυτή, που ελπίζουμε τώρα να μπορέσουμε, το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε, το waste4think το Φεβρουάριο του ’20.
Εκείνο που διαπιστώσανε, όσοι συμμετείχαν στο Πρόγραμμα, κι εμείς φυσικά, και αυτό που σας λέω οποιοσδήποτε συμμετείχε στο Πρόγραμμα θα σας το πιστοποιήσει, ότι τελικά πετούσε λιγότερο από το 10 -15% από τα απορρίμματα στον πράσινο κάδο. Γιατί έχοντας ένα πλήρες σύστημα ανακύκλωσης για χωριστούς κάδους, έχοντας τα βιοαπόβλητα να τα διαχειρίζονται μ’ αυτό τον τρόπο, τελικά είναι ελάχιστο το υλικό, λιγότερο σας λέω από 20% σε κάθε περίπτωση και λιγότερο από 15% θα σας πουν οι περισσότεροι, μια σακουλίτσα απλά και μόνο να καταλήγει στον πράσινο κάδο. Άρα αυτό έχει να κάνει και με το πρόβλημα των ΧΥΤΑ και βέβαια έχει να κάνει, δείχνει για μας ένα διαφορετικό δρόμο. Ένα διαφορετικό δρόμο που στηρίζεται στη Διαλογή στην Πηγή.
Συμφωνώ με τον Αντώνη 1000%, δεν ανακυκλώνουν οι κάδοι, εμείς οι κάτοικοι ανακυκλώνουμε. Αυτό είναι πολύ σημαντικό να το συνειδητοποιήσουμε όλοι. Και πράγματι πρέπει να επενδύουμε τόσο σε εξοπλισμό και σε τεχνολογία και σε όλα αυτά, και πολύ σε ενημέρωση του κόσμου και η συμμετοχή του είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα αυτά. Και από κει και πέρα υπάρχουνε οι κατάλληλες τεχνολογίες και επίσης να πω και είναι πολύ σημαντικό το άλλο που είπε ο Αντώνης που συμφωνώ απόλυτα. Είναι κάτι που μπορεί να το κάνει κανείς αποκεντρωμένα πάρα πολύ την αξιοποίηση των βιοαποβλήτων. Σε αντίθεση βέβαια με την αξιοποίηση των άλλων ανακυκλώσιμων, το πλαστικό, το μέταλλο, το γυαλί κλπ, τα οποία φυσικά για να μπορέσουν να αξιοποιηθούν θα πρέπει να μεταφερθούν σε κάποια κατάλληλη μονάδα, που να μπορέσει να τα μεταποιήσει για να τα αξιοποιήσει.
Ερώτηση: Θα θέλαμε ένα μικρό σχόλιο για τον νέο Εθνικό Σχεδιασμό και το θέμα της καύσης των απορριμμάτων.
Απάντηση: Θεωρώ στα θετικά του νέου Εθνικού Σχεδιασμού την έμφαση που δίνεται στα βιοαπόβλητα και στην αξιοποίησή τους και στην κατασκευή μονάδων επεξεργασίας των βιοαποβλήτων. Έχω σοβαρούς ενδοιασμούς για τις λεγόμενες ΜΕΑ, τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Πιστεύω δεν πρέπει να δίνουμε τόσο έμφαση στην αξιοποίηση του σύμμεικτου. Ήδη οι εμπειρίες που υπάρχουν, ας πούμε για παράδειγμα με τη μονάδα της ΤΕΡΝΑ στην Ήπειρο, δείχνουν ότι είναι ελάχιστο το ποσοστό που μπορείς πραγματικά να αξιοποιήσεις από τον πράσινο κάδο. Και επίσης πολύ φοβάμαι ότι γίνεται μια παραδοχή ότι 25% θα είναι υπόλειμμα σε κάθε περίπτωση. Εγώ πιστεύω ότι αυτό είναι υπερτιμημένο. Άλλωστε το έχουμε δει στην πράξη, μπορεί να είναι σημαντικά λιγότερο και επίσης δεν είναι πραγματικά αξιοποιήσιμο, δηλαδή το υπόλειμμα δεν είναι αξιοποιήσιμο. Πιστεύω ότι η έμφαση πρέπει να δίνεται στη Διαλογή στην Πηγή και όπως έδειξε και το παράδειγμα του Χαλανδρίου, μπορεί πραγματικά κανείς με ενημέρωση και με έμφαση στη Διαλογή στην Πηγή να μειώσει το υπόλειμμα σε τέτοια επίπεδα, που να μην χρειάζεται και να μην έχει λογική καν να φτιάξεις άλλη μονάδα επεξεργασίας των απορριμμάτων, των σύμμεικτων απορριμμάτων, του πράσινου κάδου.
Επίσης πολύ φοβάμαι ότι πίσω από αυτό κρύβεται στην ουσία, δηλαδή όταν φτιάχνεις μια μονάδα, τέτοιες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων, τότε μπορεί εύκολα ο άλλος να μπει στη λογική ότι δεν βαριέσαι, εντάξει, θα τα αξιοποιήσει κανείς ας πούμε μετά σε μια τέτοια μονάδα και επομένως αυτό κατά κάποιον τρόπο μπορεί να σε κινήσει μακριά από τη λογική της ανακύκλωσης. Όπως δείχνουν και τα πρώτα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν πέρυσι το Φεβρουάριο, τον τελευταίο Φεβρουάριο, από την ΤΕΡΝΑ, στην Ήπειρο είχαμε περίπου 37% αξιοποίηση μόνο συλλογή των ανακυκλώσιμων, και πολύ αμφισβητήσιμης ποιότητας, και μόνο 20% το πλαστικό. Και βέβαια αυτό δείχνει ότι για μένα δεν βγάζεις τα λεφτά σου από κάτι τέτοιο, δεν έχει νόημα. Και βέβαια εκείνη η μονάδα στηρίζεται πιο πολύ στην αναερόβια χώνευση μετά του πράσινου κάδου, αλλά υπάρχουν και άλλες λογικές, όπως ξέρετε, και οι λογικές της καύσης που στηρίζεται, που προωθείται από τον Εθνικό Σχεδιασμό θεωρώ. Και η καύση έχει διάφορα σημαντικά προβλήματα ως μέθοδος επεξεργασίας για μένα. Πρώτα απ’ όλα αντίκειται στην ανακύκλωση, είναι αντίθετη στην ανακύκλωση για τον απλούστατο λόγο, ότι εκείνα τα οποία έχουν υψηλή θερμική αξία είναι τα πλαστικά, τα χαρτιά. Αν τα αφαιρέσετε αυτά, δηλαδή κάνεις καλή ανακύκλωση, τότε θα σου μείνει υλικό το οποίο δεν έχει υψηλή θερμική αξία και δεν συμφέρει.
Αυτό πάθανε και στη Σουηδία, την οποία πολλοί την προβάλλουν ως πρότυπο. Οι Σουηδοί φτιάξανε μονάδες καύσης, τεράστιες μονάδες καύσης, αλλά επειδή οι Σουηδοί είναι πάρα πολύ καλοί στην ανακύκλωση, μετά δεν είχανε υλικό για να ταΐσουν τα τέρατα που φτιάξανε. Αυτό είχε αποτέλεσμα μετά να εισάγουν απορρίμματα από άλλες χώρες προκειμένου να τα επεξεργαστούν για να μπορέσουν να παράγουνε την ενέργεια, που θα μπορούσε να παράγει η μονάδα της καύσης.
Υπάρχουν και άλλα θέματα σχετικά με την καύση. Γιατί να διώχνεις το άζωτο ας πούμε, το οποίο θα μπορούσες να το αξιοποιήσεις, να το διώχνεις στην ατμόσφαιρα, ακόμα και αν το επεξεργάζεσαι αποτελεσματικά, και βέβαια στα προβλήματα και οι ενδοιασμοί που είχαμε κάνει και οι φόβοι που έχει να κάνει με την αποτροπή της ανακύκλωσης.
Για να κλείσω με το θέμα του ΕΣΔΑ, ένα τελευταίο σχόλιο. Προσωπικά εγώ θεωρώ ότι αυτή η υποτίθεται ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η προώθηση των ΣΔΙΤ αν θέλετε στην ουσία μέσα από τον ΕΣΔΑ, προσωπικά θεωρώ ότι δεν είναι ό, τι καλύτερο και θα συμφωνούσα με τον Αντώνη, ότι έχει υπερτιμηθεί η σημασία και η δυνατότητα των ΣΔΙΤ να δώσουμε λύσεις στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων.