Γράφει η Νάντια Τουμπανιάρη (*)
Η ζωή μας είναι γεμάτη θόρυβο, χάος και περισπασμούς, καθώς και από συνεχείς, απαιτητικές σωματικές και πνευματικές προκλήσεις. Έτσι, τις περισσότερες φορές μας παρασύρει σε ένα παλιρροϊκό κύμα άγχους και στρες.
Ωστόσο, οι επιτυχημένοι άνθρωποι καταφέρνουν να διαχωρίζουν τους εαυτούς τους από τον θόρυβο και το χάος.
Οι επιτυχημένοι άνθρωποι καταλαβαίνουν την δύναμη της σιωπής και πώς αυτή μπορεί πραγματικά να μεταμορφώσει τη ζωή τους.
Ιδού έξι τρόποι με τους οποίους η σιωπή μπορεί να αλλάξει ριζικά τη ζωή σας:
- Η “σκεπτόμενη” σιωπή
Κάθε στιγμή σιωπής είναι μια στιγμή σκέψεων. Ας πάρουμε για παράδειγμα ότι ένας συνάδελφός σας σας ζητά μια χάρη. Θέλει να οδηγήσετε μέχρι την άλλη άκρη της πόλης και να παραδώσετε κάποια έγγραφα που ξέχασε να στείλει ταχυδρομικώς και τα οποία είναι απολύτως αναγκαίο να παραδοθούν μέχρι το τέλος της ημέρας. Το πρόβλημα όμως είναι πως εσείς έχετε προσωπικές εκκρεμότητες μετά το πέρας της βάρδιας σας.
Κάτι τέτοιο όμως πιθανόν δεν θα το θυμηθείτε όταν, μέσα στη ροή της συζήτησης, απαντήσετε εντελώς αυθόρμητα και χωρίς να το σκεφτείτε “Ναι, βεβαίως, κανένα πρόβλημα”. Εάν, αντιθέτως, ακούσετε σιωπηλά τον συνομιλητή σας μέχρι τέλους, κερδίζοντας λίγα παραπάνω δευτερόλεπτα σιωπής, πιθανόν θα αποφύγετε αυτή την πολλαπλή ταλαιπωρία. Λίγα δευτερόλεπτα σκεπτόμενης σιωπής πολλές φορές μας γλιτώνουν από άσκοπες στρεσογόνες και πιεστικές καταστάσεις, βοηθώντας μας να εξετάσουμε όλες τις παραμέτρους πριν λάβουμε θέση. Επιπλέον, μας βοηθά στο να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητές μας και να κρατήσουμε καθαρό το πρόγραμμά μας. Για αυτό και οι επιτυχημένοι άνθρωποι κάνουν παύσεις σιωπής όπου κρίνουν ότι είναι απαραίτητο. Τις βλέπουν σαν μια ευκαιρία να εξετάσουν τις εναλλακτικές τους αφού, κάθε απόφαση αξίζει κάποιες στιγμές περισυλλογής. Βέβαια, δεν έχουν όλοι πάντοτε το περιθώριο να σκεφτούν με την ηρεμία τους μια κατάσταση. Πολλές φορές μπορεί να νιώθετε περίεργα ή ακόμα και τόσο άβολα με τη σιωπή που μπορεί να μην μπορείτε να σκεφτείτε καθόλου. Αυτό συμβαίνει διότι πρέπει πρώτα να ξεπεράσετε τον λεγόμενο “φόβο της σιωπής”. Για αυτό τον λόγο μερικοί από τους πιο επιτυχημένους και εύπορους ανθρώπους στον πλανήτη είναι και οι πιο ήσυχοι και low profile.
- Η εμμένουσα ακεραιότητα
Μια μικρή παύση ωστόσο κάνει πολλά περισσότερα από το να σας δώσει μια στιγμή να σκεφτείτε για κάτι. Όταν κάνετε παύση για ένα δευτερόλεπτο, ένα λεπτό ή ακόμα και μιαν ώρα, η εκάστοτε απόφασή σας γίνεται πιο προσεκτική και πιο καίρια. Αντί να αμφισβητείτε και να αμφιβάλλετε για τον εαυτό σας, ξέρετε ότι κάνατε το καθήκον σας με επιμέλεια και σύνεση: ζυγίσατε τα συν και τα πλην και διπλοτσεκάρατε το πρόγραμμά σας. Τώρα, έχοντας τικάρει όλα τα κουτάκια που θέλατε, μπορείτε να προχωρήσετε στην απόφασή σας ανεμπόδιστοι. Δεν έχει σημασία εάν η απάντηση θα είναι τελικά αρνητική ή θετική. Το σημαντικό είναι ότι θα είναι ξεκάθαρη και ακλόνητη.
Όσο γίνεστε πιο αποφασιστικοί, θα παρατηρήσετε μια αλλαγή στη συμπεριφορά των άλλων. Θα διαπιστώσετε ότι θα αρχίσουν να σέβονται τις αποφάσεις σας και να εκτιμούν τις επιλογές σας. Αυτό συμβαίνει διότι οι αποφασιστικοί άνθρωποι εννοούν τα όσα λένε, ενώ παράλληλα αποδεικνύουν σταθερά ότι κρατούν τις υποσχέσεις τους. Οπότε, αντί να λένε “ναι” σε όλα, λένε “ναι” μόνο σε όσα σκοπεύουν να κάνουν πράξη. Έτσι, οι άνθρωποι θα σας σέβονται περισσότερο επειδή θα σας εμπιστεύονται περισσότερο. Όταν οι άνθρωποι σας εμπιστεύονται ότι θα φέρετε εις πέρας τις υποσχέσεις σας, ο λόγος σας αποκτά περισσότερο κύρος και δύναμη. Αυτή η καινούργια αίσθηση αξιοπιστίας κάνει θαύματα στις σχέσεις, τόσο προσωπικές όσο και επαγγελματικές.
- Η ευθεία και περιεκτική
Το να μιλά κανείς πολύ και το να λέει πολλά έχουν εντελώς διαφορετικές έννοιες. Έχετε ποτέ γνωρίσει κάποιον ο οποίος φλυαρούσε επί 15 λεπτά χωρίς στην πραγματικότητα να λέει κάτι ουσιαστικό; Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να μιλούν συνεχώς. Η σιωπή τους κάνει να αισθάνονται εξαιρετικά άβολα και έτσι προσπαθούν να καλύψουν το κενό με ασυναρτησίες και ψιλοκουβέντα. Το πρόβλημα είναι πως, όταν μιλάνε συνεχώς, σκέπτονται σπάνια. Έτσι, λένε πολύ λίγα, αν και μιλούν πολύ. Κάποιοι άλλοι πάλι, μιλάνε πολύ και λένε πολλά. Έχετε ακούσει ποτέ τον όρο “γρήγορος ομιλητής”; Είναι σχετικά σύγχρονος όρος και κάτι που έχει γίνει μόδα στην Αμερική και μεταφέρεται σιγά σιγά και στην Ευρώπη. Θα το παρατηρήσετε σε αρκετές ταινίες των τελευταίων ετών, όπου οι πρωταγωνιστές οι οποίοι συνήθως είναι επιτυχημένοι businessmen μιλούν πολύ γρήγορα. Είναι ο τύπος του ανθρώπου που θα προσπαθήσει να “θάψει” τον συνομιλητή του σε έναν καταιγισμό από ιδέες και κίνητρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά το πέρας μιας τέτοιας συνομιλίας, δεν έχετε καταλάβει καν τι συμβαίνει. Είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνική η οποία βοηθά στο να προωθηθούν συγκεκριμένες ιδέες ή συμφέροντα. Για παράδειγμα, πολλοί πωλητές βομβαρδίζουν τους πελάτες με πληθώρα πληροφοριών από τις οποίες εκείνοι καταλαβαίνουν ένα 5% και έτσι τους πείθουν να προβούν στην πολυπόθητη αγορά. Οι επιτυχημένοι άνθρωποι, αντιθέτως, μιλούν λίγο και λένε πολλά. Με άλλα λόγια, είναι πάντοτε ευθείς και περιεκτικοί. Όταν ένας επιτυχημένος άνθρωπος θέλει κάτι, το παρουσιάζει με τρόπο απλό και εύκολο προς κατανόηση. Δεν κρύβεται πίσω από δυσνόητες ιδέες, μα αντιθέτως, λέει αυτό που έχει να πει και μετά σταματά. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο οι επιτυχημένοι άνθρωποι δείχνουν σιωπηλοί, διότι χρησιμοποιούν τον λόγο για τα απολύτως απαραίτητα.
- Ψυχολογική απελευθέρωση
Η σιωπή ωστόσο δεν είναι απλώς ένα εργαλείο για την επαγγελματική επιτυχία. Συνιστά επίσης μια παντοδύναμη πηγή πνευματικής διαύγειας. Με το να συνηθίσετε στην σιωπή, παρέχετε στο μυαλό σας τον χώρο να σκεφτεί και να αισθανθεί ελεύθερα. Οι καθημερινές μας ρουτίνες είναι γεμάτες με πληθώρα ερεθισμάτων. Από την πρωινή κίνηση μέχρι τα δεδομένα προς ανάλυση στη δουλειά, ο εγκέφαλός σας δέχεται ένα υπέρογκο φορτίο προς ανάλυση καθημερινά. Είναι πραγματική πρόκληση λοιπόν να απομακρύνετε τον εαυτό σας έστω και για μια στιγμή από τον καταιγισμό των καθημερινών περισπασμών. Ωστόσο, μόλις ανακαλύψετε τη δύναμη της σιωπής, θα βρείτε μια σπάνια ευκαιρία να απελευθερώσετε το μυαλό σας. Σπάζοντας τα δεσμά των περισπασμών, θα καταφέρετε να εστιάσετε απόλυτα στο τώρα. Αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι επιτυχημένοι άνθρωποι καταφέρνουν να εξισορροπούν τον άκρως απαιτητικό τρόπο ζωής τους.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα νιώσετε το βάρος της πίεσης της καθημερινότητας στους ώμους σας, κάντε μια μικρή παύση απομονώνοντας τον κόσμο γύρω σας. Με αυτό τον τρόπο, θα εστιάσετε σε ό,τι έχει πραγματική σημασία για εσάς: τα όνειρα, τους στόχους, τα πάθη και τους αγαπημένους σας. Θυμίστε στον εαυτό σας από πού ξεκινήσατε και μέχρι πού έχετε καταφέρει να φτάσετε. Πείτε στον εαυτό σας ότι είναι ok να κάνετε λάθη, ότι η αποτυχία είναι μια φυσική διαδικασία. Θα διαπιστώσετε ότι θα επιστρέψετε στη δουλειά σας με ανανεωμένη διάθεση και δύναμη να φέρετε εις πέρας τις απαιτήσεις της κάθε ημέρας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας όσες στιγμές σιωπής έχει ανάγκη. Πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι κάνουν παύση σιωπής κάθε δύο ώρες, ενώ άλλοι προτιμούν μια πιο μακρά περίοδο σιωπής. Μην πανικοβληθείτε εάν την πρώτη φορά που θα προσπαθήσετε να αποστασιοποιηθείτε στη σιωπή δεν καταφέρετε τίποτα. Είναι απολύτως λογικό και αναμενόμενο. Ο εγκέφαλός σας έχει συνηθίσει στη συνεχή κίνηση και υπερανάλυση δεδομένων με αποτέλεσμα να χρειάζεται ένα διάστημα προσαρμογής. Μετά το πέρας αυτού του διαστήματος, θα δείτε ότι θα σκέπτεστε με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
- Βελτιωμένη συγκέντρωση
Η σιωπή ωστόσο δεν σας βοηθά μόνο στο να χαλαρώσετε. Σας ακονίζει και πολλές παραγωγικές σας ιδιότητες. Πάρτε για παράδειγμα την συγκέντρωση. Η ικανότητα να εστιάζει κανείς σε έναν στόχο είναι καταλυτική στην εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας. Η σκεπτόμενη σιωπή μπορεί να σας βοηθήσει στο να αναπτύξετε περαιτέρω αυτή σας την ικανότητα. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να σταθούν για πολλή ώρα σιωπηλοί ή χωρίς να κάνουν κάτι – η σιωπή-απραξία είναι μια πραγματική πρόκληση. Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει πως άνθρωποι που έχουν χρησιμοποιούν τη σιωπή έχουν καλύτερες γνωστικές λειτουργίες από όσους δεν μπορούν να την αξιοποιήσουν. Πιο συγκεκριμένα, η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την λειτουργία της προσοχής και της μνήμης λειτουργούσε πολύ πιο εποικοδομητικά και αυτό διότι μπορούσαν να “δαμάσουν” τους νοητικούς περισπασμούς πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Με τη βοήθεια της σιωπής λοιπόν καταφέρνετε να έχετε καλύτερη συγκέντρωση και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κάτι που αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο στην επίτευξη των στόχων σας. Μπορεί να μην σας φαίνεται σημαντικό το να κάτσετε λίγη ώρα στη σιωπή, αλλά οι επιπτώσεις στον εγκέφαλό σας θα είναι πραγματικά αξιοθαύμαστες.
- Εσωτερική σοφία
Όσο συνηθίζετε στην παρέα της σιωπής, θα παρατηρήσετε μια αλλαγή εντός σας. Θα ακούτε την φωνή της συνείδησής σας με μεγαλύτερη διαύγεια. Οι άλλοτε χαοτικές σκέψεις σας μπαίνουν τώρα σε μία σειρά. Η δυσκολία στην ανάληψη αποφάσεων και η επερχόμενη ανασφάλεια εάν η απόφαση που λήφθηκε ήταν τελικά η σωστή μειώνεται στο ελάχιστο, αφού όσο ξοδεύετε περισσότερο χρόνο μέσα στο μυαλό σας, οι σκέψεις σας γίνονται πιο πλούσιες και πιο ξεκάθαρες. Ξεπερνάτε νευρικά κατάλοιπα. Ανακαλύπτετε τι πραγματικά θέλετε από τη ζωή σας και δίνετε στην συνείδησή σας την ευκαιρία να σας εκφράσει αυτό που πάντοτε γνωρίζατε. Ίσως εκπλαγείτε σε αυτό το στάδιο με το πόση σοφία διαθέτετε και είναι λογικό, αφού ζώντας τόσο καιρό μέσα στο άγχος και τον συνεχή φόβο έχετε ξεχάσει τα ένστικτά σας, μειώνοντας ό,τι έχετε μάθει από την μέχρι τώρα ζωή σας και εκμηδενίζοντας τη σοφία που έχετε αποκομίσει από τις εμπειρίες σας. Οι επιτυχημένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτές τις παύσεις σιωπής για να αναπτύξουν τη φωνή της συνείδησής τους. Εμπιστεύονται απόλυτα τα ένστικτά τους και τιμούν τις απόψεις τους.
Όλο αυτό βέβαια είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο, εξάσκηση και προσαρμογή. Αξίζει όμως να δώσετε μία ευκαιρία στον εαυτό σας να βιώσει τα οφέλη που μπορεί να σας προσφέρει η σιωπή αφού, στο τέλος της διαδρομής θα ανακαλύψετε ποιοι πραγματικά είστε.
(*) MSc in Psychology of Human Learning and Performance
Life Coaching – Mentoring – Work Psychology – Emotional Intelligence